صدای زنگ سیرک: بررسی عطر !Dzing از برند لاغتیزُن پغفومه

لاغتیزُن پغفومه – زینگ  !L’Artisan Parfumeur – Dzing 

روایح برتر: چرم، مشک، چوب، پشمک، چسب، پودر تالک

جنسیت: زنانه

فصول استفاده: تقریبا همه فصول با ارجحیت فصول سرد

اولیویا جاکوبِتی (Olivia Giacobetti) یکی از اون عطرسازهایی هست که یه روز باید برم ببینمش و بگم استاد میشه بینی شما رو ببوسم؟! نابغه ای که این سالها کم حرف شده و به جز کارهایی که برای برند خودش (Honoré des Prés) میسازه کار دیگه از ازش نمیبینیم. حتی عکسهایی که ازش توی اینترنت وجود دارن مربوط به دو دهه قبل و دوران جوانی ایشون هستن. تا پیش از تاسیس برندِ خودش در ۲۰۰۸ عطرهای بسیار موفقی رو برای برندهای حرفه ای عطر ساخته که از بین اونها میشه به فیلوسیکوس برای دیپتیک (Diptyque Philosykos)، ایریس برای هرمس (Hermès Hiris)، ان پسن برای فردریک مال (Frederic Malle En Passant)، آیدُل تویلت و پرفیوم برای لوبَن (Lubin Idole)، الیکسیر برای پنهلگنز (Penhaligon’s Elixir) و چندین کار متعدد برای لاغتیزُن پغفومه اشاره کرد. حس سیّالیت، شفافیت، صمیمیت، سادگی و زیباییِ همه پسندِ روایحی که جاکوبتی بکار میبره ساخته های اون رو به اشعار مایعی تبدیل میکنه که توی شیشه عطر زندانی شدن.

از جاکوبتی بگذریم و برسیم به لاغتیزُن پاغفومه. ژان فرانسوا لاپوغت (Jean-François Laporte) رو باید پیشاهنگ عطرسازی نیش دونست؛ و به همین منوال برند لاغتیزُن پاغفومه رو. لاپوغت همیشه به عطرسازی به مثابه هنر والا نگاه میکرد و اصرار داشت که حرکتی آلترناتیو علیه بازار تولید انبوهِ برندهای مُد که به دنیای عطر هجوم آوردن راه بندازه. نتیجه تلاش های این عطرساز خبره تاسیس برند لاغتیزُن پاغفومه در سال ۱۹۷۶ شد که به معنی واقعی کلمه پیشرو و موسس “نیش” و پدرخواندۀ برندهای نیش حساب میشه؛ در حالی که تو کشور ما از این برند به کل بی خبریم. لاپوغته این برند رو تاسیس و معروف کرد و کمی بعد اون رو ترک کرد تا در سال ۱۹۸۸ با الهام گیری از هنر عطرسازی فرانسوی قرون ۱۷ و ۱۸ میلادی برند مِتغ پاغفومه اِ گانتیه (Maître Parfumeur et Gantier) رو تاسیس کنه. روحش شاد؛ او اواخر سال ۲۰۱۱ چشم از جهان بست. امروز برند لاغتیزُن پغفومه زیر مجموعۀ هُلدینگ بزرگ پوج (Puig) هست که برندهای عطری مثل پنهلگنز و ژان پاول گولتیه و کوم د گغسون رو هم حمایت میکنه. تغییر شیشه ها از شفاف به دودی خاکستری رنگ و از رده خارج کردن بسیاری از عطرها که فروش کمی داشتن، بعد از الحاق شدن به این هلدینگ صورت گرفته.

با این باور که “برند نیش” یعنی برندی که کارش فقط عطره، ممکنه به این فکر کنین که خب تا پیش از ۱۹۷۶ برندهای دیگه ای هم بودن که تخصصشون عطر بوده. مثلا کارُن (Caron)، کرید (Creed)، مولینارد (Molinard) و گرلن (Guerlain) تو فرانسه، سانتا ماریا نوولا (Santa Maria Novella)، فارماسیا آنونزیاتا (Farmacia SS. Annunziata) و آکوا دی پارما (Acqua di Parma)، تو ایتالیا، و فلوریس (Floris)، جئو ترامپر (Geo F. Trumper) و پنهلگنز (Penhaligon’s) تو انگلستان. اما نیش چیزی خارج از این باور هست. واژه نیش تو دنیای عطر با لاغتیزُن پغفومه معنی پیدا کرد و تا اون زمان دسته بندی عطرها به نیش و متداول (Mainstream) مفهوم نداشت؛ لااقل به شدت امروز نداشت. لاپوغت با تزریق خلاقیت، برداشتن کلیشه ها، و نادیده گرفتن جریان حاکم مُد، به ساخت عطرهایی دست زد که نه مثل ساخته های برندهای نامبردۀ بالا، کلاسیک و سنتی بودن، و نه مثل ساخته های برندهای مُد درگیر ذائقۀ جاری جامعه. فارغ از همۀ این جریانات عطرهایی بودن با روایحی متفاوت و امروزی و ساختارشکن. در چنین فضایی بود که عطرسازهای خلاقی مثل برتراند دوشافو (با بیش از ۳۰ عطر برای همین برند) رشد کردن. اما بعدها نیش اشتباه ترجمه شد و به هر چیزی که قیمت بالا داره، کمیابه و هر جایی ارائه نمیشه، و یا شیشۀ پرزرق و برق داره، نیش اتلاق شد و باعث رشد قارچ وار برندهای خرده پای بدون خلاقیت و نوآوری شد. اینجا باز یاد اون حرف پائولو میفتم که گفت نیش مُرده.

آخیش! تو دلم مونده بود که یه جا در مورد این برند حرفام رو بنویسم و خب اولین بررسی از این برند هست و کجا بهتر از سمور! حالا برسیم به زینگ! عطری که قرار بود با عنوان Désir de Cirque (رویای سیرک) بیرون بیاد اما پیش از لانچ تغییر نام دادن و الان شما با اسم Dzing! میشناسینش. عنوان عجیب غریب این عطر که خوندنش هم یه خرده سخته به معنی “صدای زنگ شروع سیرک” هست. زینگ زینگ! توی قسمت اول پست نُتهای انیمالیک اشاره کردم که قدرت شهوانی این روایح بخاطر شباهت اونها به بوی طبیعی پوست و گرمای بدن هست. فارغ از انتزاعی بودن عطر، روایح حیوانی انگار که حضوری فیزیکی داشته باشن. حسشون میکنین درست مثل بافت پوست لطیف زنانه، یا بدن عضلانی مردانه، یا بو و گرمای تن. یه نمونۀ خیلی خوب برای این گونه روایح عطر زینگ هست. زینگ عطری هست که روی مرز بین همه پسندی و نوآوریِ نه چندان مورد پسندِ همگان قرار داره. با فضایی حیوانی و پلاستیکی شروع میکنه که هم شبیه بوی اسب هست و هم شبیه بوی چسب و کتابِ کهنه. پس از اون، بستر چرمیِ عطر خیلی نرم خودش رو نشون میده و با رایحۀ قدرتمند مُشک که بی پروا بوی کثیف و اصطبل مانندش رو به نمایش میذاره، بطن عطر رو رقم میزنن. در پشت همۀ این موارد رایحۀ گلیِ خفیف پشمک مانند و رایحۀ چوبی، فضایی پودری رو میسازن که یادآور خاک اره کفِ میدان نمایش حیوانات سیرک هست.

زینگ! زنگ به صدا در میاد. ببرها و حلقه های تنگ آتش، خرس ها و دوچرخه ها و فیلهایی که روی توپهایی چند برابر کوچکتر از خودشون قل میخورن. از طول طنابهای آویزان از سقفِ سیرک، زنان آکروبات تاب میخورن و عضلات قدرتمند کشاله ها و شانه هاشون با نرمی پروازشون تضاد جالبی رو میسازه که مثل خودِ عطر زینگ هست. عطری که نباید بگیم زنانه هست، بلکه خودِ زن هست. فیزیکی و واقعی و دور از استانداردهای مطلوب مردها، و در عین حال سرشار از زیبایی. وحشی و در عین حال باوقار.

زینگ بویی حیوانی، کاغذ مانند و پودری داره. بله یعنی نقطۀ تلاقی سه رایحۀ متفاوت اما یونیفرم شده تو یک کلیت ساده گرا. این عطر ترکیب بوی روستا و اسب با فضای تمیز و پودری شهری هست. آشتی روایح روستایی با شهرنشینی بدون اینکه وجهه مدنی خاصی رو هدف قرار بده. رایحه ای که هم آشناست و ما رو یاد اصطبل و مزرعه میندازه، هم تمیز و دوست داشتنی هست، و هم بوی لذت بخش کتاب کهنه میده.

★★★★★