یکشنبۀ بارانی – قسمت یازدهم: نوستالژی و احتشام

کارُن – پور اون اوم (Caron – Pour un Homme)

سال تولید: ۱۹۳۴

گروه بویایی: آروماتیک (Aromatic)

عطار: ارنست دلتروف (Ernest Daltroff)

تو سال ۱۹۳۴ خانۀ عطر پاریسی کارُن که اون ایام سی ساله بود عطری رو به بازار ارائه کرد که امروز بیش از ۸۰ سال از عمرش میگذره: پوغ اُن اُم که به صورت ساده تر و ایرانی تر پور اون اوم صداش میکنیم. عطری که نه تنها تو ایران که توی همه جای دنیا طرفدارای سفت و سختی داره که معمولا سنشون از اینکه بچه اولشون توی بغلشون باشه رد شده و کمی هم موهای بالای پیشونی و پشت سرشون سفید شده.

قصه بافی در مورد تاریخ  پور اون اوم کاری عبث هست. اول به این دلیل که این عطر هرگز از تولید خارج نشده و از نسلی به نسل دیگه مسیرش رو ادامه داده بنابراین تداومش اون رو تازه نگه میداره. دومین دلیل اینه که اصلا تاریخ خاصی در مورد این عطر وجود نداره که بهش بپردازیم و دلیل سوم سادگی دلپذیر این عطر هست که اون رو به شدت از وابستگی به یک دوران مشخص خارج میکنه. یعنی به همون میزان که این عطر شاهد قدرت گیری آدولف هیتلر به عنوان پیشوای آلمان بوده، میتونه خاطرات آقای نارنجیِ کاخ سفید (ترامپ) رو هم رقم بزنه و منوط به این دوره یا اون دوره نباشه. به اینطور کارها کلاسیک و timeless میگیم. دقت کنین که واژۀ کلاسیک به معنی قدیمی نیست. من هم هیچوقت به این معنی بکار نمیبرمش. بنابر سه دلیل ذکر شده بررسی امروز احتمالا پستی کوتاه باشه. البته من ضامن روده درازی نکردنم نیستم!

اینجا باید برگردم و به دلیل سومی که آوردم اشاره کنم: سادگی پور اون اوم. به وضوح این اولین و مهمترین فاکتور برندۀ این عطر هست که تونسته این همه سال رو بدون وقفه با ما همراه باشه. ترکیبی که روحیۀ باروک و تاریک اسطوخودوس رو به بهترین و طبیعی ترین وجه ممکن به نمایش میذاره و با اینکه یه ترکیب ساده با عناصری کم حساب میشه، به هیچ وجه مینیمالیست (حداقل گرا) نیست.

ترکیب پور اون اوم از چند عنصر کلیدی تشکیل شده که اسطخودوس (لاوندر)، اکورد کهربا، وانیل و مشک به ترتیب نتهای برتر اون هستن. شروعش سبز، به شدت نمور و شرجی و فلزی هست و بویی شبیه بوی تن و دهن بعد از خواب میده، که وجوه طبیعی گلهای ریز بنفش لاوندر تو صبح زود یه روز گرم تابستونی وقتی هنوز هوا خنک هست رو به یادم میاره. این لاوندر در عین حال که یکی از طبیعیترین نمونه ها بین عطرها حساب میشه به شدت انتزاعی و دِفُرمه شده هست. شاید همین حالت نأموس اون رو تشدید میکنه. به شخصه نه خودم متوجه شدم که این رایحۀ نامأنوس از چیه نه دیدم بلاگرهای دیگه در موردش نوشته باشن. اونچه من حدس میزنم حضور یک اکورد نیمه فوژۀ مخفی هست که طبع گرم این عطر رو کمی به سمت ادویه ای منحرف میکنه بدون اینکه ذره ای حس ادویه ای رو القا کنه.

شروع نامتعارف ما الان دیگه فروکش کرده و رایحۀ وانیل با نرمیِ شیرین و خوشمزه ش بستر رو برای بازی اکورد کهربای این عطر فراهم میکنه. این ترکیب وانیل و اسطخودوس بویی شبیه بوی ایمورتل رو هم به یاد میاره که با عطر Histoires de Parfums 1740 خیلی خوب میشناسیمش. اکورد کهربای پور اون اوم شبیه هیچ کدوم از عطرهای کهربایی که میشناسین نیست. این اکورد ساخته شده برای اینکه مقاومت مصالح رو تضمین کنه و بستر عطر رو با گرمی دلنشینی برای بازی مشک آماده کنه. مُشکی که رایحه ای بسیار لوکس داره. این ساختار ساده و در عین حال کم خرج (لاوندر جزو مصالح ارزون قیمت عطرسازی هست) راز موفقیت کارُن روی این عطر هست. احتمالا به همین دلیل هم هست که قیمت این عطر نازله.

پور اون اوم رایحه ای تنها داره. کمی بدقیافه هست اما دوست داشتنیه (شاید واسه همینه که توی تبلیغاش مدام از مردای ضمخت و نه چندان خوش قیافه استفاده میکنه). تودار هست و درونگرا و ساکت و صامت. اما در عین حال حسی کبیر و بزرگوار و باصلابت داره. در اولین دیدار کمی بی رحمه اما وقتی باهاش وقت میگذرونین دلنشین میشه. ساده هست و بی پیرایه و رک و راست. اینها همه یعنی یک عطر امضای موفق که میتونه از گهواره تا گور همراهت باشه!

این عطر مردونه هست و اسمش هم روی این قضیه تاکید داره اما زمانی که ارنست دلتروف این اسم رو میذاشت فکر این رو شاید نمیکرد که یه روزی این عطر میتونه زنونه هم باشه. بله همونطور که پیشتر هم تو این پست اشاره کردم این عطر میتونه زنونه هم باشه و روی پوست زنونه ابعاد لوکسِ مُشکی ش بهتر بالا میاد. مخصوصا که از نیمه به بعد این عطر رسما خوانشی جدید از شلیمار گرلن ارائه میده و میشه گفت به جز شروعش که بخاطر رایحۀ آروماتیک افراطی مردونه قلمداد میشه بقیه ش که وانیل و کهربا هست کاملا توی عالم بانوان سیر میکنه. اساسا این بنده خدا هم همیشه بخاطر این شروع نخراشیده ش مورد قضاوتهای منفی قرار گرفته اما واقعیت امر درست برعکس این هست. همونطور که همیشه میگم، شروع عطر مقدمه ای هست برای اینکه اصل مطلب تو فرودش گفته بشه، پس صبر داشته باشین.

یه نکته ای که در مورد این عطر نیاز هست حتما گفته بشه نسبت دادن این عطر به محمدرضا شاه هست؛ که این البته چیز جدیدی نیست. بین خیلی از فروشنده ها این قصه که این عطر شاه بوده، اون عطر شاه بوده چیزی هست که جا افتاده اما باید به صحتش شک کرد. چرا که به عنوان مثال کرید رویال عود که تو سال ۲۰۰۹ ساخته شده رو هم به شاه نسبت دادن! اینجا موضع استفاده از یک نام، یک سلبریتی برای جا انداختن یک محصول هست و این چیز متداولی هست. مثلا اینکه کرید اوریجینال وتیور برای یکی از اعضای خانواده Kennedy ساخته شده بوده از طرف خود کرید تایید یا تکذیب نشد. قاعدتا منتظر توضیحات از طرف کرید هم نمونیم چون مادامی که داره با این شایعه این عطر رو بیشتر میفروشه چرا باید در موردش حرف بزنه؟ در مورد کارُن پور اون اوم هم بیاین همین سیاست رو پی بگیریم. من میگم نمیدونم بوده یا نبوده چون دلیلی برای حرفم نمیتونم بیارم، اما اگه کسی میگه بوده بهتره یه مدرک محکمه پسند رو کنه، نه اینکه از عباس آقا بقال شنیده باشه!