سبز مثل ایرلند: بررسی عطر Green Irish Tweed

کرید – گرین آیریش تویید (Creed – Green Irish Tweed)

روایح برتر: سبز، فلزی، دریایی، گیاهی، نمکی

جنسیت: مردانه

فصول استفاده: تقریبا همه فصول

دیویدوف کول واتر یا کرید گرین آیریش تویید؟ مساله این است! عطری که توسط پییر بوردون¹ (Pierre Bourdon) تو سال ۱۹۸۵ برای برند کرید برای بازار محدود ساخته شده بود²، توسط همون عطرساز برای برند دیویدوف تو سال ۱۹۸۸ با اسم کول واتر (Cool Water) با قیمت نازل برای بازار جهانی تولید شد. دو برادر دوقلو، یکی کاخ نشین، کم پیدا، وسواسی و کلاس بالا، اون یکی مردمی، کوچه بازاری، و جزو قشری که نون بازوشون رو میخورن! اما سوال اینجاست که چطور این دو کفۀ باربر ترازو رو با هم مقایسه کنیم در حالی که یکی با قیمت نازل و دیگری با قیمت نجومی ذهنیت ما رو آلوده به پیشداوری و جانبداری میکنه. اینجاست که متوجه یک اصل میشیم: تخمین زدن ارزش یک عطر از روی قیمتش ناممکن هست.

کرید گرین آیریش تویید (به معنی پارچۀ یا دوختۀ توییدِ سبز رنگِ ایرلندی) عطری هست که چشم بسته میتونم بگم یه جایی همون اوایل فرمولش تغییر داده شد. چرا؟ پس ماجرا رو از سر براتون تعریف کنم.

تو سال ۱۹۶۶ شرکت داروسازی آمریکایی فایزر (Pfizer) طی تحقیقاتش برای ساخت یک آرام بخش که جای والیوم رو بگیره به یک ترکیب دست پیدا کرد. شرکت این محصول که بوی عجیبی شبیه هندوانه و آب دریا و باران داشت رو به شعبۀ گراس خودش میفرسته و این ترکیب که بهش اهمیتی نمیدن، اونجا برای بیش از ۲۰ سال توی قفسه های مربوط به روایح عجیب غریب تنها و بی کس میمونه تا اینکه تو سال ۱۹۸۸ عطرساز فرانسوی ایو تنگویی (Yves Tanguy) که قراره برای شرکت آرامیس یک عطر تابستونی، دریایی و چوبی بسازه کشفش میکنه. اسم این ماده کالون هست. ترکیبی از روایح هندوانه، اقیانوس و باران با موندگاری بسیار بالا. تنگویی این ماده رو پیدا میکنه و از اون برای ساخت عطر مردونۀ New West استفاده میکنه. بلافاصله کالون تبدیل به یک ستاره میشه و برندهای مختلفی شروع به استفاده از این ماده میکنن. دیویدوف کول واتر، جورجو آرمنی آکوا دی جیو، کنزو پور اوم، ایسی میاکه لو دِ ایسی، تامی هیلفیگر تامی گرل، بولگاری آکوا جزو معروفترین عطرهای کالون هستن.

گرچه ترکیب گرین آیریش تووید یه ساختار آروماتیک سبز با لبه های فوژه هست، وجوه آکوائیک و فلزی توی بطنِ خزه بستۀ این عطر کاملا لو میده که حجم قابل توجهی از بوی دریایی توش نقش بازی میکنه، و از اونجایی که ساخت این عطر به قبل از استفاده از کالون توی صنعت عطرسازی میرسه میتونیم بگیم که بله کرید ترکیب اولیه رو تغییر داده؛ احتمالا برای اینکه بتونه با موج قدرتمند عطرهای دریایی که دهۀ نود رو قبضه کردن، رقابت کنه و نمایندۀ روایح آکواتیک باشه توی دنیای عطرهای لوکس. هرچند اگر از زاویۀ بوی اقیانوس وارد شیم کرید در مقابل دیویدوف بازنده هست چرا که کول واتر بالانس قدرتمندی رو با بوی اقیانوس بدست آورده و رایحۀ مفرح و آبیِ جالبی داره که اون رو به یه موردِ همه پسند تبدیل میکنه. اما در عوض کرید چیزی داره که کول واتر نداره: امبروکسان.

اما در عین حال هم بخاطر اسمش هم بخاطر محبوبیتش حفظ رایحۀ سبزِ پررنگ، خزه ای، نمور، جنگلی و در عین حال شهرنشینِ گرین آیریش تووید بسیار مهم بود. امروز گرین آیریش تویید یکی از اون عطرهایی هست که مخاطب عطرهای شیک مردونه که حاضره چند تا اسکناس بیشتر بچوخه تا یه عطر خوب داشته باشه که همه خوششون بیاد، خیلی میپسنده. شروعی به شدت صابونی و آلومینیومی رنگِ مرکباتی (بِه لیمو و شمعدونی) داره و رایحه ای شبیه بوی سیب ترش و برگ بنفشه همراهیش میکنن، که باعث میشن خیلی تو چشم بیاد و قدرتمند بازی رو شروع کنه. یه شروع گیاهخوارانه داره که به بطنی از وتیور و امبروکسان و آب دریا میرسه و رد خفیفی از زنبق، اون رو از اقیانوسی شدن دور نگه میداره و کمک میکنه چوب سندل و مشک و رایحۀ نمکیِ امبروکسان تو فرود عطر شکل بگیرن. فرودی پرقدرت و بسیار موندگار داره.

گرین آیریش تویید کاراکتری پررنگ و با صلابت داره، بلند پرواز و خیالباف نیست اما با اراده هست و مصمم. همه پسنده، مقّید به سنن و اصول با کمی رویحۀ روستایی، کمی جدی هست و کم میخنده اما عبوس و عصبی نیست. کم حرف نیست و حرفاش رو با صدایی منطقی بدون اینکه حس زورگویی داشته باشه میزنه. به من حس یه آدم ثرومند میانسال رو میده که طبق عادت قدیم کراوات پهن میبنده و صورتش رو هر روز میتراشه. با این حال عصا قورت داده نیست و بدش نمیاد کت و شلوارش یه خرده شل و راحت باشه. تمیزی لباسش از مارک و قیمت و مُد بودن مهمتره. گفتم میان سال اما این عطر در حقیقت یکی از پرکاربردترین عطرهای مردونه حساب میشه که از ۲۰ سالگی تا آخر عمرِ هر مردی رو میتونه همراهی کنه.

میگن صدای دهل از دور خوشه. این مشکلی هست که گریبان خیلی از عطرهای دهه ۸۰ میلادی رو میگیره. یادمه اون زمانی که بدجور تو نخ عطرهای بابابزرگی و کلاسیک بودم در حالی که سنم هنوز به ربع قرن هم نرسیده بود، بیشترین بازخوردهایی که میگرفتم “این عطر رو عوض کن” یا “باز دوش گرفتی که” یا “این عطر خودته؟” بود. خب تو سالهای ۸۰ میلادی روی صندلی بیزینس پروازهای خارجی میشد حتی سیگار کشید اما دلیل نمیشه این کار امروز هم خوب باشه. یعنی چیزی که مال اون دوره بوده تو همون دوره مونده. این مشکل بزرگی هست که عطرهای دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی امروز دارن: قدرت پخش و موندگاری بالا که ممکنه باعث آزار دیگران بشه.

★★★★

1. خیلی از عطرهای کرید توسط عطرسازهایی ساخته شدن که اسمشون فاش نمیشه. به این منوال اسم اولیویه کرید پشت همۀ عطرهای جدید کرید نوشته میشه اما در حقیقت اینطور نیست.
2. گفته میشه این عطر در ابتدا برای Cary Grant بازیگر هالیوود ساخته شده بود.