لانوِن – اسکندل (Lanvin – Scandal)
سال تولید: نا مشخص (تاریخهای متعددی از سالهای ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۵ صحبت میکنن اما خیلی از منابع ۱۹۳۳ و فرگرنتیکا ۱۹۳۱ رو درست میدونن)
گروه بویایی: شیپغ (Chypre)
عطار: آندره فغایس (André Fraysse) و پاول وشر (Paul Vacher)
نُتهای برتر: چرم، خزۀ درخت بلوط، رز، زنبق، مریم گلی، وانیل، ایلانگ ایلانگ، بخور
فصول استفاده: پاییز و زمستان
وقتی ویکتور وونگ – صاحب و مدیر هنری برند Zoologist – سمپل کارهاش رو برام فرستاد گفت یه سورپرایز کوچیک هم کنار سمپلها فرستاده. اون روزها زیاد تو مود عطرهای وینتج و قدیمی زنونه نبودم. برا همین سمپل لانوِن اسکندل تولید ۱۹۳۷ که ویکتور از شیشه خودش محبت کرده بود فرستاده بود رو یه بار تست کردم و انداختم تو جعبه سمپلایی که به ندرت میرفتم سراغشون.
با هشتاد سال سن دیگه نمیشه انتظار داشت که این عطر همونی باشه که اون روزگار بوده. همونطور که توی پست رفورمولاسیون توضیح دادم این جور عطرهای بسیار قدیمی دیگه لایۀ اولشون به کل محو میشه و هر چی ازشون باقی میمونه – البته اگه سالم بمونن – لایه آخر و کمی هم از لایۀ وسط هست. بنابراین من زیاد نمیتونم از صفر تا صد این عطر رو براتون توضیح بدم.
تو سال ۱۹۳۳ (یادتون نره این تاریخ هنوز نامعلومه) عطرساز فیکس برند لانون، پاول وشر (Paul Vacher که از این برند تو سال ۱۹۳۵ جدا شد) و دستیارش آندره فغایس (André Fraysse خواهرزادۀ ژان لانون) که پیشتر با الدهید شاهکاری رقم زدن و عطر مطرح آرپژ دو لانون (Lanvin Arpège) رو ساخته بودن، این بار با چرم و اکورد شیپغ شاهکار چرمی، عطر اسکندل، رو ساختن. تو سالهای ۳۰ عطرهای چرمی کم کم داشتن به الدهیدها چیره میشدن و نماد اقتدار زنونه رو از آن خود میکردن. (البته شکست الدهید هم خیلی راحت حاصل نمیشد و حتی عطرهای چرمی و انیمالیک هم بدون الدهید ساخته نمیشدن) عطرهای چرمی برای اینکه با روحیۀ زنونه سازگار بشن توی دسته ای از گل پیچیده میشدن. همین ترکیب گلی و چرمی قلب اسکندل رو تشکیل میده. گرچه من از عناصر شروع هیچی حس نمیکنم اما رد بویی نرم، دلنشین و کمی خوشمزه توی بطن چرمی و شیپغ اسکندل حاکی از اینه که یک گروه نتهای مرکباتی مثل لیمو، نارنگی و برگاموت و شکوفه پرتقال توی شروع خودنمایی میکردن. رایحۀ چرم این عطر با زنبق و رز حسابی پودری و پوست-نواز شده و خزۀ درخت بلوط به فرود کار ماهیت صابونی و شیپغ رو میده. ترکیب کلی رایحۀ روی پوست حسی رو میده که پیشتر با فرود شنل شماره ۱۹ حس کرده بودم: زنی ثروتمند که بوی سیگارش روی یقۀ خز پالتوش میشینه. منتها اینبار اون زن توی یه هتل لوکس قدیمی توی پاریس نیست بلکه توی صندلی چرمی اتومبیلش نشسته. تو لایۀ آخر ظرافت و جلال از چرم و زنبق و رز این کار میباره.
لانون اسکندل یکی از مطرحترین کارهای لاین عطری هست که خانم ژان لانون (Jeanne-Marie Lanvin) تو سال ۱۹۲۴ تاسیس کرد. البته تاریخ تاسیس خود برند لانون ۱۸۸۹ هست. لانون یکی از پیشروهای صنعت مد فرانسه و در کنار شنل (Chanel) و ژان پتو (Jean Patou) یکی از قدرقدرتهای عطرساز بین برندهای مُد فرانسوی حساب میومد. منتها با گذشت زمان و خب طبیعتا مرگ خانم لانون سیاست های برند نم نم به طرفی دیگه کشیده شد. حالا که صحبت از این عطر قرار نیست طولانی بشه بذارین فرصت رو مناسب ببینم و مطلبی رو بنویسم که میدونم دوست دارین بدونین.
امروزه لانون اسکندل که سالهای ۳۰ میلادی یکه تاز بود دیگه وجود نداره. این عطر در سال ۱۹۷۰ تولیدش قطع میشه و به شدت نایاب میشه و دیگه خبری ازش نمیشه تا اینکه تو سال ۲۰۱۶ عطرساز Anne Flipo لانوین اسکندل رو میسازه اما اینبار یه عطر گلی میوه ای میاد بیرون با روایح زردآلو و پرتقال و گل صدتومنی! یعنی ترکیب کلی به کل فرو میریزه و یه چیز جدید از آب در میاد!!
میخواستم بحث رو به اینجا برسونم که یک دلیل بارز رفورمولاسیون عطرهای قدیمی که پیشتر توی این پست توضیح داده بودم اینه که اون عطر رو با ذائقۀ جدید هماهنگ کنن. توجه کنین هر چند سال یک بار مُد عطر به طرز جدی دچار زمین لرزه میشه و سلیقه عمومی و مد تغییر میکنه. و این وسط به ندرت پیش میاد عطری اونقدر خوب ساخته شده باشه که بشه روش کار کرد و با کمی تغییر برای ذائقۀ نو آداپته کردش. این عطرا همونایی هستن که مردم در موردشون غر میزنن که رفورموله شدن! بعضیهای دیگه فقط ازشون فلنکر بیرون میاد و خودشون بعد چند تا فلنکر محو میشن. البته لانون اسکندل جزو این دسته نیست. و چقدر هم حیف چرا که این غول زیبای زنانه، این زنانگی محض و شکوه دوران آرت دکو عطری بود که بعدها به رویای عطارهای پس از خودش برای ساختن عطرهای بزرگی جامۀ عمل و انگیزه داد. عطرهایی چون هرمس دوبلیس.
★★★★★
خیلی دوس دارم اسکندل قدیمی رو هم تست کنم، پریتکست که فوق العاده بود. اینکه به بهانه مد کلا کارای این مدلی کلا دی سی بشه اجحاف در حق عطربازها و هنر عطرسازیه
دقیقن بخاطر همین دست کارهاس که عبارت «رفرموله» بار منفی پیدا کرده??
حتی فقط تصویر نسخه جدیدش انگار فحش ناموسه به نسخه اصلی?
.
و در مورد آرپژ.. من نسخه ی احتمالن حدیدشو حدود پونزده سال پیش داشتم که یه خال سیاه گنده وسط شیشش بود با در مکعبی و کلا بلوری.. جزء تاپ تن عطراییه که هنوزم بوش و شخصیتش یادم مونده ? (اینم یک وجه مثبت از عبارت «رفرموله»?☺️در همون برند)
آره والا. خیلی ضدحاله
راستی اون آرپژی که ازش حرف میزنی آرپژ مردونه هست. من منظورم آرپژ زنونه بود که عطر خیلی مطرحیه. کاش داشتم و اون رو مینوشتم به جای این
مثل تمام یکشنبه ها عالی بودی عالی
ضمنا یادم رفت اینوهم بگم که یکی از ستاره های این برند که بهش اشاره کردی ینی آرپج قدیمی رو بالاخره گرفتم و مست الدهید هلویی و گلیش شدم.
کاش میشد یه تحلیل هم از اون بذاری تا نظرتو درموردش بدونم. به نظرم یکی از خدایان الدهید عصر حاضره و اگه کسی الدهید دوست باشته باشه میپرستتش.
بسیارعالی دلمون باز شد?
هنوز منتظر اون روزی هستم که طبق فرضیه بازگشت مدهای قدیمی پس از گذشت زمان، عطرهای قدیمی هم باهمون روایح طبیعی و فاخر و روح نوازشون برگردن و یکه تازی کنن و یه تحول درست و حسابی تو عطرهای عصر دود و آهن پدید بیاد و بشر از این سیاهی های صنعت و سرب و کربن به ستوه بیاد و دوباره از دست روایح فلزی کیمیکال به پاکی و لطافت عطر طبیعت پناه ببره.
قطعا که نمیتونم این عطرو هیچوقت تست کنم. ولی از توصیفش لذت بردم مرسی.
خیلی خوب بود . فقط میتونم نفرینت کنم . چون منم دوست دارم اسکندل رو تست کنم . ( گریه زاری ).?
بسیار عالی??
همیشه برام سوال بود که چرا بو و رایحه قدیمی میشه بوی خوب خوبه دیگه چون ماهیتش با بقیه بازار مد فرق داره ولی همین زلزله تغییر مد تو رایحه که ذکر کردید واقعا به نظرم به تغییرات افکار ، شخصیت، سیاسی، اقتصادی ، وخیلی چیزای دیگه بستگی داره از یه عطر قدیمی دیگه شاید خوشمون نیاد در این مورد هم یه مقاله داشته باشید فکر کنم بد نباشه ممنون