یکشنبۀ بارانی – قسمت هجدهم: آوای روایح

گرلن – شُن دَغوم (Guerlain – Chant d’Arômes)

سال تولید: ۱۹۶۲

گروه بویایی: شیپغ گلی (Chypre Floral)

عطار: ژان پاول گرلن (Jean-Paul Guerlain)

سالهای ۶۰ میلادی بود و اروپای جوان میرفت که نه تنها نخوت باقیمونده از جنگ جهانی رو جاروب کنه، که با تمام همتش پایه های نظام جهانی جدیدی رو استوار کنه. سالهای خوشی بود سالهای ۱۹۶۰ و ژان پل گرلن هم سرگرم ساخت اولین عطر زنونه ش بدون همکاری بزرگترهای گرلن: شُن دَغوم، آوای روایح. تا پیش از این عطرهای فلورال متراکم مثل میس دیور (Miss Dior)، نینا ریچی لِغ دو تُمپ (Nina Ricci L’Air du Temps)، دیور دیوریسیمو (Dior Diorissimo) روی بورس بودن، تا اینکه رسیدیم به سال ۱۹۶۰ و عطر معروف روشا، مادام روشا (Miss Rochas) که عطری آلدهیدی و سبز و گلی بود با فضایی شاد و آفتابی و خندان و پر انرژی که برای اون روزها عطری جوان و خوش کلاس محسوب میشد. سالهایی که انرژی جوانی بحث روز شد و همزمان رنگ سبز و روانشناسی این رنگ توی دنیای عطر – و البته توی محصولات دیگه هم – با مفهوم رایحه ی اکتیو، شاد، پرانرژی و سرزنده نقشی بارزتر از پیش پیدا کرد. (حتما براتون سوال بوده رنگ سبز توی عطرهای اسپرت امروزی، اَفتر شِیو، بسته بندی خمیردندون و مسواک، کتونی و لباس ورزشی و کلی کالای دیگه از کجا نشات گرفته) هرچند، ما پیشتر از این توی دنیای عطر با کاروِن ما گریف (Carven Ma Griffe) تو سال ۱۹۴۶ و کاروِن وتیور (Carven Vétiver) تو سال ۱۹۵۷ با حس رنگ سبز آشنا شده بودیم. این دو عطر چنان تاثیر شگرفی روی جامعه ی عصر خودشون داشتن که منبع الهام گیری گرلن برای ساخت شُن دَغوم و گرلن وتیور شدن.

ژان پاول گرلن با شُن دَغوم اونچه کاروِن و دیور و روشا در تصاحب داشتن رو به چنگ آورد: قلب پر احساس زن دهه ۶۰ میلادی رو. گفته میشه دوست دخترش (و همسر آینده ی وی) که هیچ عطری رو با کاروِن ما گریف عوض نمیکرد دل به جادوی مفتون این جنگل گازدار گل و میوه باخت. شروع نیمه شفاف و نیمه خاک خورده ی شُن دَغوم شباهتی به عطرهای رقیب نداشت. حتی روشنتر از اونها هم نبود. رایحه ای میوه ای و ناشناس از الدهید گازدار شبیه شامپاین و نارنگی و برگاموت، که سریعا توی بطن هلوی رسیده حس مخملی و سمباده ی نرمِ پوست هلوی شسته نشده رو میده و یادآور پوست انسان میشه. توی گوشه و کنار این اتاق میوه ای ناشناس روایح گلی به خوبی هارمونیزه شده و فضای میوه ای رو تزیین میکنن. رز نرم و پودری، پیچ امین الدوله، گاردنیا، ایلانگ ایلانگ و یاس به شکل گروه کُرِ هماهنگی وارد میشن که هر کدوم صداشون رو به وضوح به گوش مخاطب میرسونن. این وسواس ژان پاول گرلن رو میرسونه که هر کدوم از ساخته هاش با دقت ساعت سازان سوییسی پرداخته شدن. عطرسازی وسواسی تر از هر گرلن دیگه، که برای ترکیباتش تا بیش از ۴۰۰ اتود هم زده و با چندین نفر اونها رو آزموده.

در ادامه ی بازی گلها رایحه ی دارچین و بخور برای عطرهای گرلن چیز جدیدی حساب میاد و به وضوح ندا از فصلی جدید در کارنامه ی گرلن میده. بطن خاکی مرطوب و شیپغ مانند این عطر با سندل و وتیور و خزه ی درخت بلوط به فضای بهاری و مثبت گرا و مثبت اندیش و شاد این عطر حسی پاییزی و رمانتیک میده. حسی شبیه سِیر از دخترانگی به زنانگی و شکل گرفتن اندام و استخوان بندی زنی بالغ.

رایحه ی کلی شُن دَغوم یک فضای شیپغ و گلی هست. شیپغِ گلی نگفتم. شیپغ + گلی به طوری که هر دو رویکرد جداگانه حضور خودشون رو امضا میکنن و میشه گفت دو روی یک سکه، بهار و پاییز و شادی و صلابت یک انسان هستن. رایحه ای که توی کارنامه ی گرلن، گرچه شناخته نشده و نام برده نشده مونده، اما مثل یک اثر منحصر بفرد و منفصل از سابقه ی گرلن خودنمایی میکنه. عطری خود-محور که روی کاراکتر و شناسه های شخصی خودش به شدت پافشاری میکنه و ذره ای برای اینکه عطر عمومی و مورد پسند عموم باشه همت نمیکنه. با این حال جادوی این بمب گلی که روی زنانه بودن و زنانه موندن اصرار میوَرزه چیزی نیست که بشه راحت ازش دل کند. شُن دَغوم زنی هست که جوانی شادی داشته. شاد و فعال و تو بستر جامعه بوده. زنی که شاید یکبار عاشق شده و اون عشق رو تا آخر حیاتش نگه داشته. زنی که به روایت امروز زن خانواده هست. مادر چند فرزند و همسر مردی از جنس خودش که زندگی خوبی در کنار هم دارن. هرچند این تعریف برای امروز کمی قدیمی به نظر میاد اما برای اون سالها یک ایده آل بود.

سمپلی که از روش این عطر رو تست کردم مربوط به سال ۱۹۶۵ بود و طبق معمول سن و سالی داشت و به همین دلیل برخی از قسمتهای توصیف رایحه رو لاجرم با مشورت بلاگرهای خبره و مورد اعتماد نوشتم.