یکشنبه بارانی – قسمت بیست و هفتم: پیام آور صلح

نینا ریچی – لِغ دو تام (Nina Ricci – L’Air du Temps)

سال تولید: ۱۹۴۸

گروه بویایی: گلی (Floral)

عطار: فرانسیس فَبرون (Francis Fabron)

پس از جنگ جهانی دوم (۱۹۴۵-۱۹۴۲)، جامعه نیازمند خوشبینی، شادی و فضاهای آرامش بخش بود، به خصوص خانومها که در نیروهای تدارکات و کارخونه های مرتبط با جنگ فعالیت داشتند. اونها میخواستند که روح عاشقانه و زنانگی رو به زندگیشون برگردونند. اون زمان، عطرها متناسب با فضای جنگ، اکثرا سرسخت، متراکم، رسمی و سنگین بودند. یک مثال خوب در این مورد میتونه عطر بَندی از روبرت پیگه (۱۹۴۴) با اون ساختار ضمخت چرمی خاصش باشه اما دیگه اون دوره گذشته بود و نیاز به شادی و امید وجود داشت. زمان بازگشت آزادی و شادی به مردم بود، چیزهایی که بواسطه ی جنگ بر باد رفته بودند: “لِغ دو تام” از نینا ریچی عطری که با وجود گذشته شصت و نه سال هنوز هم تولید میشه و تصویرگر و نمادی از صلح، خلوص، آزادی و عشق تلقی میشه. در سال ۱۹۴۸ رابرت ریچی پسر خانم نینا ریچی تصمیم میگیره که بیزینس خودش رو از یک خانه مد فرانسوی به تولید عطر گسترش بده بنابراین با همکاری عطار فرانسیس فبرون، برای طراحی این عطر برنامه ریزی کردند. رابرت ریچی میگفت: “وقتی من شروع به خلق یک عطر می کنم، با ذهنم “حسش میکنم”. من تصویر واضحی از عطری که می خوام رو در ذهنم دارم. خواسته ی من بوییدن شانه ی زنی هست که دوستش دارم. برای من عطر یک حرکت عاشقانست! خواه در واقعیت باشه یا در رویا”.

بیاید نگاهی به ترکیب و بطری این عطر داشته باشیم و ببینیم چطور این عطر تونست به عنوان نمادی از آزادی و صلح مطرح بشه. همونطوری که ممکنه بدونید کبوتر سفید نمادی از صلح جهانی هست و این بر میگرده به داستان حضرت نوح! اون زمانی که بعد از طوفان، نوح به دنبال یافتن نشونه ای از یک سرزمین سبز و آباد هر کدوم از پرندگانی رو که داشت به یک سمت فرستاد و این کبوتر بود که با شاخه ای از زیتون براش پیام آور وجود سرسبزی و حیات شد. بعدها پیکاسو از همین نماد به نشانه ی صلح و دوستى به عنوان نشان کنگره جهانى صلح در پاریس در سال ۱۹۴۹ استفاده کرد.

اینطوری شد که داستان جالب بطری این عطر تاریخ ساز شکل گرفت. در ابتدا بطری کریستالی “لِغ دو تام” توسط آتلیه شیشه سازی لالیک (۱۹۴۸) به شکل خورشیدی در حال طلوع طراحی شد و بعد از اون بود که در ۱۹۵۱ متناسب با نماد فضای آرام و صلح و عشق در سالهای پس از جنگ، به شکل دو کبوتر بر فراز درب عطر تغییر پیدا کرد. در طول سالیان بعد هم تغییراتی در سبک دربش و نسخه های لیمیتد ادیشن متنوع عرضه شد که در تصویر میتونید بببنید. و بلاخره در  ۱۹۹۹ بود که  “شیشه عطر قرن” نام گرفت.

میرسیم به ترکیب عطر، که یک نمایش کاملا فلورال از مخلوطی از گل هاست. مثل تعداد زیادی از عطرهای هم عصر خودش، شروعش با ترکیب پررنگ آلدهیدی نمایان میشه و با قلبی آکنده از عطر گل های سفید، رز و زنبق که با رایحه ی ادویه ای میخک بهم پیچیدن، به بیس چوبی خزه ایِ درخشانی میرسه. تاکید عطار در استفاده از اوژنول (ماده معطر اصلی ادویه ی میخک) و گل میخک در راستای القای حس صلح می تونه تلقی بشه. در روز انقلاب کشور پرتغال، که درگیر دیکتاتوری بود، گل میخک به نشونه ی صلح و پیروزی دموکراسی، در درون لوله های تفنگ قرار گرفت. بنابراین رایحه ی اون رو هم میتونیم به نوعی تفسیری از امیدواری و صلح بدونیم. از طرف دیگه، وقتی این عطر ایجاد شد مدت زمان زیادی از توجه به مواد سینتتیک در دنیای عطرسازی نگذشته بود. بنابراین استفاده ی فرانسیس فبرون از دُز بالای بنزیل سالیسیلات¹ برای افزایش خلوص و القای حس لوکس گرایی به ترکیب گلی، نوعی ابتکار عمل بود که تونست موفقیت بزرگ این عطر در زمان خودش رو رقم بزنه.

رد پا و تاثیرگذاری این عطر رو حتی در فیلم سینمایی مشهور “سکوت بره ها” هم میشه دید. وقتی که دکتر لکتر (آنتونی هاپکینز) در جایی اشاره میکنه که کلاریس استارلینگ (جودی فاستر) رو از بوی عطرش میشناسه و اون عطر چیزی نیست جز “لِغ دو تام”. در کتاب “نایجل گروم” اومده که: “لِغ دو تام” در کنار نامبر فایو شنل، شالیمار گرلن، آرپج لانوین و جوی ژان پاتو، ۵ عطر برتر کل تاریخ عطرسازی هستند”². در حالیکه منتقد مشهور دنیای عطر لوکا تورین، در کتاب راهنمای “ای تا زد عطر” اشاره می کنه: “لِغ دو تام” هنوز وجود داره و اگر سرسری تستش کنی شاید بشناسیش اما در طول این سالها دستخوش تغییرات بیرحمانه ای شده بطوریکه از رایحه ی اصلیش تنها یک رد مختصر و استخوان بندی کلی باقی مونده. یک رایحه ی گلی با پس زمینه ی امبری نمکی”³. هر چه که هست این عطر یکی از موفق ترین ها بوده، موفقیتی که با گذشت بیش از ۶۹ سال، همچنان با حضور این عطر و فلنکرهای متنوع و رنگارنگش ادامه داشته.

۱- بنزیل سالیسیلات یک ترکیب اِستِری دارای رایحه ی ملایم، گلی، شیرین و تا حدی بالزامیک هست که برای بعضی از افراد تنها به صورت رایحه ی خفیفی از مشک قابل لمسه. این ترکیب به عنوان حلالی برای مشک های مصنوعی و همچنین به عنوان یکی از اجزای عطرهای فلورال و در نقش تثبیت کننده در عطرهایی با محوریت گلی نظیر یاس، لیلاک و گل میخک می تونه مورد استفاده قرار بگیره.

۲- Nigel Groom, Perfume: The Ultimate Guide to the World’s Finest Fragrances (Running Press, 1999), p. 161.

۳- Turin, Luca and Tania Sanchez. Perfumes: the A – Z Guide (Penguin Books, 2008), p. 77.