گروه بویایی Chypre (شیپغ)

خیلی جالبه، گروه بویایی شیپغ که زمان خودش انقلابی مدرن و به روز محسوب میشد امروز جزو کلاسیکترین گرایشها در صنعت عطره. این شاید به علت ترکیب عصا قورت دادۀ عطرای شیپغ باشه که از چهارچوب خاصی تو ترکیب تبعیت میکنن. گروه بویایی شیپغ (Chypre در فرانسوی به معنی قبرس هست) پس از ابداعِ پر نبوغ فرانسوا کوتی (François Coty) در سال ۱۹۱۷ با عطر Chypre پا به عرصۀ این هنر گذاشت. این عطر از مصالحی ساخته شده بود که کوتی از جزیرۀ قبرس برای ساخت اون آورده بود. عطرهای این گروه از اسلوبی که کوتی سنگ بناش رو نهاد پیروی میکنن: ترکیبی که با مرکبات گـَس و تلخ و ترش برگاموت و لیمو شروع میکنه و فضایی صابونی، چرب و به شدت غنی رو با قلبی گلی میسازه که حاصل همنشینی گلهای یاس رز ایلانگ ایلانگ و زنبق هست. این فضا به فرودی اَبَر-چوبی میرسه که ترکیبی چند بُعدی از روایح چوبی و حیوانی حس اشرافی رو میسازن. بستری از نعنا هندی، وتیور، خزۀ درخت بلوط، و صمغ لادن. گرچه طی سالهای اخیر دستاوردهای بیشتری تو این گروه بویایی حاصل شده، اما بُن مایۀ اصلی این گروه همچنان روی محوریت همین نتها قرار داره.

این گروه به سه دستۀ تقسیم میشود که اولین دسته عطرهای گروه شیپغ (Chypre) هستند که مادر و سرمنشأ بحساب میان و سپس گروه های شیپغ گُلی (Chypre Floral) و شیپغ میوه ای (Chypre Fruity) قرار دارن. خصوصیت همۀ این عطرها بویی خاک مانند، زمینی، مرکباتِ ترش و تلخ مثل برگاموت، بویی سبز و تیره که مربوط به خزۀ درخت بلوطه، و هویت چوبی این عطرهاست.

گروه شیپغ (Chypre): این دسته قدمتی صد ساله داره و تو زمان خود نوآوری و خلاقیتی مدرن محسوب میشد اما امروزه بخاطر پایدار بودن به سنت و اصالتش، کلاسیکترین عطرها رو شامل میشه. تو ترکیب این عطرها خزۀ بلوط نقش محوریت ترکیب و برگاموت نقش هویت دهنده به خزه رو ایفا میکنه. پایۀ این عطرها همواره از ترکیبی چوبی یا شبه-چوبی تبعیت میکنه که عموما از پچولی، صمغ لادن یا نتهای چوبی مثل بلوط، سدروس، یا وتیور برای عمق دادن به پسزمینه تو ترکیبات اونها استفاده میشه. نیز برای غنای ترکیب از نتهایی چون استیرکس (ماده ای رزینی که از پوستۀ درخت ناقوس گل بدست میاد) یا مشک و سیوِت استفاده میشه.

برای نمونه میشه به عطرهای Roja Dove Fetish Pour Homme و Jacques Bogart One Man Show اشاره کرد که ترکیبی اصیل از ساختار شیپغ ارائه میدن. برای سایر نمونه ها میشه به Amouage Memoir Woman، Serge Lutens Muscs Koublaï Khan، Creed Erolfa، و Tom Ford Noir de Noir اشاره کرد.

گروه شیپغ گُلی (Chypre Floral): گسترۀ ترکیباب گُلی تو گروه شیپغ گُلی به اندازه ای که تو گروه شرقی گلی وجود داره، پهناور نیست چرا که بستر این دسته عطرها بستری مستحکم و انعطاف ناپذیره که روی هویتش پافشاری میکنه، بنابراین تعداد کمی از گلها از پس هماهنگی با تم سبز و کلاسیک شیپغ برمیان: رز، یاس، نیلوفر دره (موگه)، زنبق، ایلانگ ایلانگ، گاردنیا، مریم و تعدادی دیگه. تفاوت بارزی که بین عطرای شیپغ گلی و شرقی گلی وجود داره گرمای عطرهای شرقی و سبزی غالب عطرهای شیپغ است. این تِم سبز اما رو به خنکی نداره بلکه تو فضایی بین گرما و خنکا با حالتی چرب مانند چربی پوست مرکبات، معلقه. این خصوصیت اصیل عطرهای شیپغ هست. از بین عطرهای گروه شیپغ گُلی میشه به این نمونه ها اشاره کرد. Cartier La Panthere فضایی فلورال و ایندولیک داره که از دوز بالای گل گاردنیا نشات میگیره. از نمونه های دیگه که با ترکیب گاردنیا و فضای ایندولیک این گل ساخته شدن میشه به Hermès 24 Faubourg و Panouge Isabey Fleur Nocturne اشاره کرد. عطر Comme des Garçons 2 با همین گل ساختار شیپغ گلی رو تشکیل میده اما این عطر برای این ساختار ترکیبی جدید و ساختارشکن داره که توش به جای خزۀ بلوط از ترکیب برگ بوی هندی، آنجلیکا و وتیور استفاده کرده تا فضایی کاملا پست مدرن بسازه. برای عطرهایی که توی بطن ترکیبشون زنبق خودنمایی میکنه میشه به Acqua di Parma Iris Nobile Edizione Speziale اشاره کرد، و برای یک نمونه از شیپغ گلی استاندارد میشه Grossmith Golden Chypre رو معرفی کرد که تو ترکیبش شمعدانی و هلیوتروپ و رز در کنار بستر شیپغ بکار رفته. با یک جمع بندی ساده به این نکته میرسیم که همۀ گلهایی که در ترکیبات شیپغ گُلی بکار میرن دارای پتانسیل روایح خاک مانند و پودری هستن. جدا از ترکیبات گُلی صرف، ترکیبات آلدهیدی نیز میتونن تو استخوان بندی این عطرها استفاده شن، برای مثال عطر Estée Lauder Knowing.

گروه شیپغ میوه ای (Chypre Fruity): برای هماهنگی با بُنمایۀ کلاسیک و اشرافی عطرهای شیپغ، اکورد شیپغ با میوه های خاصی هماهنگ میشه و نتهای میوه ای بکار رفته تو عطرهای شیپغ میوه ای معمولا از نتهای لَکتونیک (lactonic) هستن که با چربی شیر مانند و شیرین به عمق و غنای عطرهای شیپغ اضافه میکنن و در عین حال تِمی شوخ و شیرین به ترکیب میدن. از بین معروفترین این میوه ها هلو و زردآلو شدیدترین لاکتونیکها هستن. به جز این دو میوه شلیل (نکتارین)، نارگیل، توت فرنگی، آلو سیاه، گلابی، آلبالو و گیلاس، و نت میوه های اگزوتیک هم تو ساختار این ترکیبات کاربرد دارن. بین عطرهای مطرح این گروه بویایی میشه به Burberry Body، Gucci Rush Woman، و Guerlain Mitsouko Eau de Parfum اشاره کرد که هلو هویت اصلی میوه ای اونهاست. عطر Jimmy Choo Eau de Parfum به جای استفاده از نت میوه از نت تافی میوه ای استفاده کرده که به شوخ و شادی عطر اضافه میکنه. عطر Mauboussin for Women تو ترکیب میوه ایش از آلوی سیاه بهره برده. به جز میوه های ذکر شده گلهایی که دارای هویت لکتونیک هستند نیز تو ساختار عطرهای شیپغ میوه ای کارساز هستن. به عنوان نمونه اسمانتوس که از حالت لکتونیک قدرتمندی برخورداره تو عطر MDCI La Belle Helene در کنار گلابی استفاده شده. یا گل فریزیا که تو عطر Giorgio Armani Si استفاده شده نیز از همین گروهه.